بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌های پاداش‌های معنوی در سازمان از دیدگاه اسلام

در بازار بسیار رقابتی امروز، نیاز سازمان‌ها به حفظ نیروی انسانی متخصص بیش از پیش آشکار شده و ارائه پاداش، راهبردی در جهت رسیدن به این مهم است؛ چرا که کارکنان با توجه به تغییر و تحولات سریع دنیای امروزی به عنوان منابع دانشی و سرمایه‌های ارزشمند، مهم‌ترین مزیت رقابتی برای سازمان‌ها محسوب می‌شوند. بنابراین، نه‌تنها باید نیازهای مادی، بلکه نیازهای غیر مادی آنها را نیز درک نمود و برآورده ساخت. قرآن کریم با ترسیم حیات طیب و نشان دادن راه رسیدن به آن، از روش‌های گوناگونی به منظور ایجاد انگیزه در انسان برای وصول به هدف بهره برده است. یکی از روش‌های مهم برای ایجاد انگیزه در انسان، برای دستیابی به حیات طیب و هدف مطلوب، تشویق از طریق ارائه پاداش است. در این پژوهش با بررسی پیشینه موضوع تعریف‌هایی از پاداش‌های معنوی و نامحسوس ارائه شده‌اند و از آنجا که مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه براساس شاخص‌های ادبیات غرب هستند، به بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌های پاداش‌های معنوی از دیدگاه اسلام پرداخته شده است. بدین منظور تحلیل محتوای کیفی همه آیات قرآن کریم بر مبنای تفسیر نمونه، از آیت‌الله مکارم شیرازی و همکاران و نامه‌ها، خطبه‌ها و حکمت‌های مندرج در کتاب شریف نهج‌البلاغه، براساس ترجمه فیض‌الاسلام صورت گرفته‌اند. درنتیجه دو مؤلفه اصلی پاداش‌های معنوی دنیوی و پاداش‌های معنوی اخروی شناسایی و شاخص‌ها و سنجه‌ها برای ارزیابی سازمان‌ها ارائه شده‌اند. در پایان نیز راهکارهایی برای پیاده‌سازی نمودن پاداش‌های معنوی در سازمان مانند آموزش و پرورش، هدایت و قدردانی به منظور بهره‌گیری از نقش انگیزشی اثربخشی که با توجه به آموزه‌های دین مبین اسلام بر رشد و تعالی کارکنان دارند، ارائه شده‌اند.